Ὁ Ἅγιος Ὁσιομάρτυς Νεκτάριος γεννήθηκε ἀπό φτωχούς, εὐσεβεῖς γονεῖς στά Βρύουλλα ἤ Βουρλᾶ τῆς Ἐφέσου καί ὀνομαζόταν Νικόλαος. Ἐπειδή εἶχε μείνει ὀρφανός ἀπό πατέρα, εἰσῆλθε ὡς ἔμμισθος στήν ὑπηρεσία ἑνός Ἀγᾶ. Ἐξαπατήθηκε ἀπό τούς Μωαμεθανούς, ἀσπάσθηκε τόν Ἰσλαμισμό μαζί μέ ἄλλους ἕξι νέους Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι πίστεψαν ὅλοι ὅτι οἱ γονεῖς τους πέθαναν ἀπό ἐπιδημία πού εἶχε ἐνσκήψει. Ὅταν ἐπανῆλθε στά Βουρλᾶ ὁ Νικόδημος, πληροφορήθηκε ὅτι ἡ μητέρα του ἦταν ἐν ζωῇ καί ἔτρεξε μέ χαρά κοντά της φορώντας τά τούρκικα ενδύματά του. Ἡ εὐσεβής μητέρα του, ὅταν τόν εἶδε ντυμένο μέ τούρκικα ροῦχα, τόν ἔδιωξε λέγοντας: «Ἐγώ δέν γέννησα Τοῦρκον, γέννησα Νικόλαον Χριστιανόν». Συναισθανθείς ἐκ τῶν μητρικῶν λόγων τό ἁμάρτημά του, ὁ Νικόλαος ἀπῆλθε στήν Σμύρνη, ἀπό ἐκεῖ δέ μετέβη στήν Κωνσταντινούπολη καί ἀργότερα στήν Βλαχία. Ὅταν ἐπανῆλθε στήν Σμύρνη. ἐξομολογήθηκε σέ ἕναν ἁγιορείτη μοναχό τά τῆς ἀποστασίας του καί, ἀφοῦ ἔλαβε συμβουλή ἀπό αὐτόν, μετέβη στό Ἅγιον Ὄρος. Περιῆλθε διάφορες μονές καί σκῆτες καί στήν Σκήτη τῆς Ἁγίας Ἄννης συνάντησε ἕναν συμπατριώτη του πού ὀνομαζόταν Χατζῆ Στέφανος, ὁ ὁποῖος τοῦ παρέσχε παρηγοριά καί συμβουλές. Ἐκάρη μοναχός στήν Σκήτη αὐτή καί ὀνομάσθηκε Νεκτάριος, διῆγε δέ τόν βίο του μέ νηστεία καί προσευχή.  Ὅταν ἀποκάλυψε στούς Πατέρες τόν πρός μαρτύριο ὑπερζέοντα ζῆλο του, εἰσέπραξε τίς εὐχές καί τίς εὐλογίες τους πρός τοῦτο. Ἀποχώρησε ἀπό τήν ἀδελφότητα τῆς Σκήτης, γιά νά πορευθεῖ  τήν ὁδό πού ὁδηγεῖ πρός τό μαρτύριο, δέχθηκε δέ τήν συνοδεία τοῦ ὁσιωτάτου χειραγωγοῦ Στεφάνου, ὁ ὁποῖος εἶπε πρός αὐτόν: «Ἀδελφέ! Τήν ψυχήν μου ϋπέρ σοῦ θύσω· κἄν δέῃ με σύν σοί ἀποθανεῖν, οὐ μή σέ ἀπαρνήσωμαι». Ἔτσι, συνοδευόμενος ὁ Νεκτάριος ἀπό τόν Χατζῆ Στέφανο, ἐνισχυόταν ἀπό αὐτόν στόν ἀγῶνα πού ἀνέλαβε ὑπέρ τῆς πίστεως. Ἀφοῦ διῆλθε πολλές ὀθωμανικές πόλεις, ἐπιζητώντας τό μαρτύριο, ἐν τέλει ἔφθασε στήν πατρίδα τους, τά Βουρλᾶ. Λίηες ἡμέρες μετά τό Μπαϊράμι, παρουσιάσθηκε στόν δικαστή, ὅπου διακήρυξε αὐθαρσῶς τήν πίστη του στόν Χριστό, ἐνῶ ταυτόχρονα ἀποκήρυξε μέ βδελυγμία τό Ἰσλάμ, μάλιστα ἔριξε καί φέσι κάτω,  λέγοντας: «Λάβετε τά σημεῖα τῆς πίστεώς σας καί ἐγώ Χριστιανός ἐγεννήθην, Νικόλαος, καί Χριστιανός θέλω νά ἀποθάνω». Μέ κολακεῖες ὁ δικαστής .εδιωξε τόν Μάρτυρα, μέ σκοπό νά τόν μεταπείσει. Ὁ Μάρτυρας ὕστερα ἀπό μακρά προσευχή, ἐπανῆλθε στό δικαστήριο, ὁμολογώντας ἐκ νέου τόν Χριστό μέ πίστη, ἐλπίδα καί ἀγάπη. Ἔτσι, ἀφοῦ ἐκδιώχθηκε ὁ Ἅγιος ἀπό τό δικαστήριο, σύρθηκε στή φυλακή, ὅπου καταβασανίσθηκε γιά πολλές ἡμέρες, ἐνῶ συνεχῶς δεόταν γιά τήν μαρτυρική τελείωσή του. Ἀφοῦ ἀπέρριψε  ὅλες τίς δελεαστικές προτάσεις πού τοῦ ἔγιναν στό δικαστήριο ἀπό Τούρκους ἄρχοντες, ὁδηγήθηκε στόν ἡγεμόνα. Ἀφοῦ καί ἐνώπιον αὐτοῦ ἀρνήθηκε μέ γενναιότητα τίς ὑποσχέσεις καί κολακεῖες, μεταφέρθηκε ἐκ νέου στίς φυλακές, ὅπου τόν περίμεναν νέα σκληρά βασανιστήρια. Ὅταν ὁδηγήθηκε ἐκ νέου στό δικαστήριο, ἀπήγγειλε μέ παρρησία τό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Λίγο μετά τήν ἀπόφαση τῆς θανατικῆς του καταδίκης, ὁ Ἅγιος ὁδηγήθηκε στόν τόπο τῆς ἐκτέλεσης καί, ἀφοῦ δέχθηκε τά χτυπήματα τῶν δημίων, παρέδωσε τό πνεῦμα, ἀποκεφαλισθείς τήν 11^η Ἰουλίου 1820.

Εἰκόνα τοῦ Ἁγίου βρίσκεται σήμερα στόν ἱερό ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Μεγαλομάρτυρος στήν Νέα Ἰωνία, ὅπου καί κατ’ ἔτος ἑορτάζεται ἡ μνήμη του ἀπό τούς  ἐκ Μικρᾶς Ἀσίας ἐλθόντες συμπατριῶτες του. Στά περιθώρια τῆς εἰκόνας ἱστοροῦνται ὁ βίος καί τό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου. Χειρόγραφη Ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου ἀποθησαυρίζεται στόν ὑπ’ ἀριθ. 6374 (867) Κώδικα τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὑπό τίς ἀκόλουθες ἐπικεφαλίδες καί ὑποσημειώσεις: «Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου νέου Ὁσιομάρτυρος Νεκταρίου, μαρτυρήσαντος ἐν ἔτει ἀπό Χριστοῦ χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ εἰκοστῷ, Ἰουλίου ἑνδεκάτῃ». Στό τέλος δέ τοῦ μαρτυρίου ἀναφέρεται ἡ σημείωση: «Ἐτελειώθη ἡ παροῦσα Ἀκολουθία τῷ 1861 κατά Μάϊον, οὗ ταῖς ἁγίαις πρεσβείαις τύχω κἀγώ ὁ ἁμαρτωλός γραφεύς Κοσμᾶς καί εὐτελής ἱεροδιάκονος ἄφεσιν σφαλμάτων καί βασιλείας οὐρανῶν. Ἀμήν!».