Ὁ Ὅσιος Θεόδουλος ἦταν υἱὸς τοῦ σοφοῦ Νείλου, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἔπαρχος Κωνσταντινουπόλεως, ἀλλὰ ἄφησε τὴν δόξα τοῦ κόσμου καὶ ἔγινε μοναχὸς στὸ ὄρος Σινᾶ μαζὶ μὲ τὸν υἱό του. Οἱ Ὅσιοι ἔζησαν πρὸ τῶν μέσων τοῦ 5^ου αἰῶνος μ.Χ. ἐπὶ βασιλείας Θεοδοσίου Β’ (408 – 450 μ.Χ.).

Ἐκεῖ λοιπὸν ποὺ διέμεναν, ὁ Νεῖλος, ὁ υἱός του Θεόδουλος καὶ οἱ ἄλλοι μοναχοί, ξαφνικὰ τοὺς ἐπιτέθηκαν βάρβαροι καὶ ἄρχισαν νὰ τοὺς κατασφάζουν. Ὁ Νεῖλος κατόρθωσε νὰ διαφύγει. Τὸν υἱό του ὅμως, Θεόδουλο τὸν πῆραν μαζί τους αἰχμάλωτο. Στὴν ἀρχὴ θέλησαν νὰ τὸν φονεύσουν, ἀλλὰ κατόπιν τὸν πούλησαν καὶ τὸν ἀγόρασε ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Λούζης, ὁ ὁποῖος καὶ τοῦ ἀπέδωσε τὴν ἐλευθερία του.

Ἀργότερα, ὁ Ὅσιος Θεόδουλος συναντήθηκε μὲ τὸν πατέρα του, τὸν Ὅσιο Νεῖλο, ὁ ὁποῖος εἶχε διαφύγει ἀπὸ τὴν σφαγὴ τῶν Ἀββάδων τοῦ Σινᾶ καὶ μετέβη μαζί του σὲ ἐρημικὸ τόπο γιὰ ἄσκηση καὶ προσευχή. Κατὰ τὴν ἐκεῖ παραμονή τους συνέγραψαν λόγους καὶ ἐπιστολὲς μὲ πολύτιμες πνευματικὲς συμβουλὲς περὶ τοῦ τρόπου κατὰ τὸν ὁποῖο ὀφείλουν νὰ ζοῦν οἱ μοναχοί, γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τὴν ἕνωσή τους μὲ τὸν Θεό.

Ὁ Ὅσιος Θεόδουλος, κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη. Τὰ ἱερὰ λείψανά του μετεκομίσθησαν στὴν Κωνσταντινούπολη, ἐπὶ αὐτοκράτορα Ἰουστίνου, ὅπου καὶ τὰ κατέθεσαν στὸ Ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων.
Ἡ Σύναξη τοῦ Ὁσίου Θεοδούλου καθὼς καὶ ἄλλων Ἁγίων Ἀσκητῶν ἐτελεῖτο στὴν Κωνσταντινούπολη, στὸ Ναὸ τῶν Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου ποὺ βρίσκεται στὸ ὀρφανοτροφεῖο.